Bankaların Döviz Kurlarıyla İmtihanı

            Son aylarda özellikle döviz kurlarındaki artıştan dolayı enflasyon oranlarının hızlı bir şekilde arttığını gördük. Bu gelişmeler son yıllarda reel getiri elde edemeyen mevduat sahiplerinin durumunu daha da kötüleştirdi. Bu sebeple mevduat hesaplarının çok fazla artış göstermediğini gördük. Aynı zamanda insanların döviz tevdiat “dövizli mevduat” hesaplarına yöneldikleri de bir gerçek. Bunun nedeni hem TL cinsinden açılan hesapların reel getiri sunmaması, hem de döviz kurlarındaki artış beklentisidir diyebiliriz. Zira döviz kurları artmadığı zaman da, döviz cinsinden reel getiri elde etmek mümkün değildir.  

Son haftalarda ise mevduat faizlerinde ciddi artışlar yaşandı. İlgili yazımda bu durumu nedenleri ile birlikte değerlendirmiştim. Şimdi ise bankacılık sektöründe son haftalarda olanları TCMB’den sağladığım verileri değerlendirerek anlamaya çalışalım.

Aşağıda yer alan grafikte bankaların Türk Lirası cinsinden kullandırdığı ticari ve tüketici kredilerinin ağırlıklı ortalama faiz oranları ve yine TL cinsinden bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranları yer almaktadır. Buna göre 2016 yıl sonunda %14,53 olan ticari kredi faiz oranı %15,61’e, %17,03 olan tüketici kredisi faiz oranı %18,23’e, %9,64 olan mevduat faizi %11,38’e çıkmıştır. Başka bir ifade ile ticari kredi faiz oranı %7,4 ve tüketici kredisi faiz oranı %7 oranında artarken, mevduat faiz oranı ise %18 oranında artış göstermiştir. 2017 yılında mevduat faizleri kredi faizlerinden 2,5 kat daha fazla artış göstermiştir. Bu durum bankaların TL mevduatlarını artırma çabasından kaynaklanmaktadır.   

         Aşağıda yer alan grafikte ise bankaların Dolar ve Euro cinsinden kullandırdığı ticari kredilerinin ağırlıklı ortalama faiz oranları ve yine Dolar ve Euro cinsinden bankalarca açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranları yer almaktadır. Döviz cinsinden bakıldığında durum biraz karışık bir görüntü sergilemektedir. Buna göre 2016 yıl sonunda %3,75 olan Euro cinsinden ticari kredi faiz oranı %%3,65’e gerileyerek %2,7 oranında azalış göstermiştir. Dolar cinsinden ticari kredilerde ise durum daha ilginçtir. 2016 yıl sonunda %5 olan Dolar cinsinden ticari kredi faiz oranı %3,97’e gerileyerek %20,6 oranında azalış göstermiştir. Dolar ve Euro cinsinden kullandırılan kredi faiz oranlarındaki düşüşten, bankaların döviz kredisi kullandırma konusunda oldukça istekli olduklarını anlayabiliriz. Euro cinsinden açılan mevduat hesabı ağırlıklı ortalama faiz oranı %1,19’dan %1,21’e çıkarak %1,7 oranında artış göstermiştir. Dolar cinsinden açılan mevduat hesaplarının faiz oranı ise ilgili süreçte %2,5’ten, %2,83’e çıkarak %13,2 oranında artış göstermiştir. 

   

             

Aşağıda yer alan grafikte ise 2016 yıl sonu ve 19 Mayıs 2017 tarihleri arasındaki süreçte faizlerin değişim oranları bulunmaktadır. TL cinsinden kullandırılan kredilerin faiz oranları artmış ancak mevduatın faiz oranları çok daha fazla artmıştır. Euro ve Dolar cinsinden kullandırılan kredilerin faiz oranları düşerken “dövizli mevduat” hesaplarının faiz oranları artış göstermiştir.

             

            Özetle; Bankalar döviz kuru riskini azaltabilmek için ciddi bir çaba sarf etmektedir. Zira açık pozisyonları bulunmaktadır. Bunun için;

1.      TL cinsinden mevduat faiz oranlarını ciddi şekilde artırarak, mevduat sahiplerini TL hesaplara yönlendirmeye çalışmaktadırlar.

2.      Dolar ve Euro cinsi kredi faiz oranlarını düşürerek, firmaları dövizli kredi kullanmaya teşvik etmektedirler.

Böylece bankalar döviz kuru riskini azaltmakta, döviz kurlarındaki olası bir artışta fazla etkilenmemeye dönük adımlar atmaktadırlar.

Peki uygulanan bu strateji ne tür sonuçlar doğurdu. Onu da sonraki yazımda değerlendirmeye çalışayım.